جنگ جهانی اول که به عنوان جنگ بزرگ هم شناخته می شود، یکی از ویرانگرترین درگیری‌ها در تاریخ بشر بود. این جنگ در سال ۱۹۱۴ آغاز شد و در سال ۱۹۱۸ به پایان رسید. تنها در طی 4 سال جان میلیون‌ها نفر را گرفت و تأثیری ماندگار بر جهان گذاشت. علل وقوع جنگ جهانی اول، پیچیده و چندوجهی است. برای آنکه بدانیم چرا این جنگ به وقوع پیوسته و این وقایع فاجعه بار را رقم زده، است باید این علل و پیچیدگی‌ها را درک کنیم. بد نیست به طور اجمالی به اینکه چرا جنگ جهانی اول شروع شد بپردازیم و دلایل این جنگ بزرگ را بررسی کنیم.
نبرد بزرگ؛ چرا جنگ جهانی اول شروع شد
یکی از عوامل اصلی جنگ جهانی اول امپریالیسم بود. قدرت های اروپایی بر سر مستعمره‌ها و منابع در سرتاسر جهان در رقابت بودند و این رقابت به تنش بین آنها دامن زد. قدرت‌های بزرگ تمایل داشتند سرزمین‌ها و منابع جدیدی از قاره‌ی آفریقا و آسیا به دست بیاورند. بنابراین کشورهایی که برای کنترل این مناطق رقیب یکدیگر محسوب می‌شدند، بر سر قلمرو و منابع با هم وارد رقابت شدند که در نهایت به وقوع جنگ بزرگ یا جنگ جهانی اول منجر شد.
ناسیونالیسم
یکی دیگر از علل اصلی جنگ جهانی اول بود. گروه های قومی و زبانی در امپراتوری‌های اتریش-مجارستان و عثمانی به دنبال تشکیل ملت‌های خود بودند. البته در نتیجه فعالیت این گروه‌ها، امپراتوری‌های بزرگ قدرت خود را از دست دادند و سقوط کردند. جنبش‌های ملی‌گرایانه در این مناطق با مقاومت قدرت‌های حاکم روبه‌رو شد که به وقوع جنگ کمک کرد.
اتحاد کشورها
اتحاد کشورها همچنین عامل مهمی در شروع جنگ جهانی اول بودند. قدرت‌های اروپایی شبکه‌ای از متحدین را برای خود تشکیل دادند و همین مسئله باعث شد پای بسیاری از کشورها به جنگ جهانی اول باز شود. زمانی که یک کشور اعلام جنگ کرد، متحدانش نیز موظف شدند به درگیری بپیوندند. این سیستم اتحاد در نهایت منجر به جنگی گسترده شد که اکثر کشورهای جهان را درگیر کرد.
ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند اتریش در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴ جرقه‌ای بود که جنگ را شعله‌ور کرد. گاوریلو پرینسیپ، یک ملی‌گرای صرب بوسنیایی بود که کار ترور را انجام داد. این اقدام منجر به یک واکنش زنجیره‌ای از وقایعی شد که در نهایت به شروع جنگ انجامید.
برنامه‌ریزی نظامی
برنامه ریزی یکی از دلایل مهم جنگ جهانی اول بود. قدرت‌های اروپایی سال‌ها برای جنگ آماده می‌شدند، ارتش‌های بزرگی را بسیج می‌کردند و اقتصاد جنگی را اجرا می‌کردند. این برنامه‌ریزی نظامی در کنار عوامل دیگر جنگ، در نهایت منجر به بروز درگیری شد.
منافع اقتصادی کشورهای قدرتمند
منافع اقصادی نیز عامل مهمی در شروع جنگ بود. کشورها برای منابع و بازار رقابت می کردند و این رقابت به تنش بین قدرت های بزرگ اروپایی منجر شد.
در خاتمه باید گفت، جنگ جهانی اول یک درگیری پیچیده و چندوجهی بود و با علل زیادی در بروز آن نقش داشتند. درک این علل برای تحلیل وقایع منجر به این جنگ ویرانگر ضروری است. این جنگ یادآورِ پیامدهای مخربی است که می تواند از امپریالیسم، ناسیونالیسم، اتحادها، ترورها، برنامه‌ریزی‌های نظامی و منافع اقتصادی ناشی شود.
خوب است که بدانیم جنگ جهانی اول چرا شروع شد. درس گرفتن از اشتباهات گذشته برای جلوگیری از درگیری‌ها و جنگ های آینده مهم است.
