در پایان جنگ جهانی اول، آلمان‌ها به سختی می توانستند کشور مقتدر خود را به یاد بیاورند. تا 3 میلیون آلمانی، از جمله 15 درصد از مردانشان، کشته شده بودند. آلمان مجبور شده بود به جای سلطنت به جمهوری تبدیل شود و شهروندانش از یک حقارت ملی رنج می‌بردند. یکی از این عوامل حقارت، بدهی آلمان در جنگ جهانی اول بود.
شروط تسلیم آلمان تحقیرآمیزتر بود. فاتحان جنگ جهانی اول آلمان را به دلیل آغاز جنگ، ارتکاب جنایات وحشتناک و بر هم زدن صلح اروپا با معاهدات محرمانه سرزنش کردند. اما شرم‌آورتر از همه، پیمان صلح تنبیهی‌ای بود که آلمان مجبور به امضای آن شد.
معاهده ورسای فقط آلمان را به خاطر جنگ سرزنش نکرد، بلکه خواستار بازپرداخت مالی برای کل ماجرا شد، به میزان 132 میلیارد مارک طلا یا حدود 269 میلیارد دلار امروز.
آلمان چگونه و چه زمانی باید بدهی خود را بپردازد؟
هیچ کس نمی‌توانست تصور کند که 92 سال طول می‌کشد. این مدت زمانی است که آلمان برای بازپرداخت غرامت‌های جنگ جهانی اول، به لطف یک فروپاشی مالی، یک جنگ جهانی دیگر و یک بحث مداوم در مورد چگونگی و حتی اینکه آیا آلمان باید بدهی‌های خود را پرداخت کند، طول کشید.
فاتحان متفقین در پایان جنگ جهانی اول رویکرد تنبیهی را در قبال آلمان در پیش گرفتند. مذاکرات شدید منجر به “بند گناه جنگ” در معاهده ورسای شد که آلمان را تنها طرف مسئول جنگ معرفی کرد و کشور را مجبور به پرداخت غرامت کرد.
آلمان استاندارد پشتوانه طلا را به حالت تعلیق درآورده بود و جنگ را با استقراض تامین کرده بود. غرامت بیشتر سیستم اقتصادی را تحت فشار قرار داد و جمهوری وایمار با کاهش ارزش مارک پول چاپ کرد. ابر تورم به زودی آلمان را چون زلزله تکان داد. تا نوامبر 1923، 42 میلیارد مارک معادل یک سنت آمریکا ارزش داشت.
سرانجام، تمام جهان در تلاش برای اطمینان از پرداخت غرامت بسیج شدند. در سال 1924، طرح داوز بدهی جنگ جهانی اول آلمان را کاهش داد و آلمان‌ها را مجبور به اتخاذ یک واحد پول جدید کرد. غرامت‌ها از طریق یک سیکل عجیب پرداخت می‌شد.
ایالات متحده برای پرداخت بدهی آلمان، وارد بازی شد
ایالات متحده به آلمان برای پرداخت غرامت پول قرض داد و کشورهایی که پرداخت غرامت را دریافت کردند از این پول برای پرداخت بدهی‌های ایالات متحده استفاده کردند. این طرح به عنوان یک پیروزی اعلام شد – چارلز داوز، یک بانکدار که بعداً در زمان کالوین کولیج، معاون رئیس جمهور شد، جایزه نوبل را برای نقشش در مذاکرات دریافت کرد.
اما جمهوری وایمار هنوز برای پرداخت بدهی‌های خود تلاش می‌کرد، بنابراین طرح دیگری در سال 1928 به اجرا درآمد.
طرح جدید: کاهش بدهی آلمان در جنگ جهانی اول
طرح جدید شامل کاهش بدهی جنگ آلمان به تنها 121 میلیارد مارک طلا بود. اما ظهور رکود بزرگ جهانی، شکست این طرح را تسریع کرد و اقتصاد آلمان دوباره شروع به فروپاشی کرد.
در تلاشی برای خنثی کردن فاجعه، رئیس جمهور وقت آمریکا، هربرت هوور در سال 1931 یک تعلیق یک ساله برای پرداخت غرامت وضع کرد. سال بعد، نمایندگان متفقین تلاش کردند تا تمام بدهی غرامت آلمان را در کنفرانس لوزان حذف کنند، اما کنگره ایالات متحده از امضای قرارداد خودداری کرد. به وضوح آلمان هنوز درگیر بدهی‌های جنگی خود بود.
اثرگذاری هیتلر در پرداخت یا عدم پرداخت غرامت جنگی
اندکی بعد، آدولف هیتلر انتخاب شد. فلیکس شولز، مورخ، به اولیویا لانگ در بی‌بی‌سی گفت: «هیتلر خود را متعهد کرده بود که نه تنها غرامت پرداخت نکند، بلکه کل معاهده را لغو کند». امتناع او به عنوان یک عمل میهن‌پرستانه و شجاعانه در ملتی تلقی می‌شد که غرامت را نوعی تحقیر می‌دانست. آلمان در دوران حکومت هیتلر هیچ پولی پرداخت نکرد.
اما مقدر نبود که آلمان در جنگ پیروز شود و رایش سوم با خودکشی هیتلر در آوریل 1945 و تسلیم رسمی آلمان چند روز بعد به پایان رسید. در آن زمان، کشور در هرج و مرج بود. میلیون‌ها نفر آواره شده بودند. بیش از 5.5 میلیون سرباز آلمانی و تا 8.8 میلیون غیرنظامی آلمانی کشته شدند. بیشتر مؤسسات آلمان از بین رفته بودند و جمعیت آن در آستانه قحطی قرار داشت.
پرداخت غرامت جنگی از راه‌های غیرِ مالی
متفقین برای جنگ جهانی دوم نیز غرامت دریافت کردند. به آنها پول واقعی پرداخت نمی‌شد، بلکه از طریق برچیدن صنعتی، حذف مالکیت معنوی و کار اجباری برای میلیون‌ها اسیر آلمانی، بدهی خود را صاف می‌کردند. پس از تسلیم، آلمان به چهار منطقه اشغالی تقسیم شد و در سال 1949 این کشور به دو بخش تقسیم شد. بهبود اقتصادی بعید به نظر می‌رسید.
تصمیم کنفرانس لندن درباره بدهی آلمان در جنگ جهانی
به گفته آندریاس بکر از دویچه‌وله، تا آن زمان، آلمان غربی 30 میلیارد مارک آلمان به 70 کشور مختلف بدهکار بود و به شدت به پول نقد نیاز داشت. اما زمانی که رئیس جمهور آلمان غربی، کنراد آدناور، در سال 1953 با کشورهای مختلف غربی به توافق رسید، پرتو غیرمنتظره‌ای از امید رخ داد. کنفرانس لندن نیمی از بدهی آلمان را لغو کرد و مهلت پرداخت را تمدید کرد. و از آنجایی که آلمان غربی تنها زمانی که مازاد تجاری داشت موظف به پرداخت بود، این توافق فضایی برای توسعه اقتصادی ایجاد کرد.
به زودی، آلمان غربی، که با کمک‌های طرح مارشال تقویت شده بود و از بار غرامت خلاص شد، سریع‌ترین اقتصاد اروپا قدم در راه شکوفایی گذاشت. این «معجزه اقتصادی» به ثبات اقتصاد کمک کرد و طرح جدید از پتانسیل پرداخت غرامت برای تشویق کشورها به تجارت با آلمان غربی استفاده کرد.
با این حال، چندین دهه طول کشید تا آلمان بقیه بدهی غرامت خود را پرداخت کند. در کنفرانس لندن، آلمان غربی استدلال کرد که نباید مسئول تمام بدهی‌هایی باشد که آلمان قدیم در طول جنگ جهانی اول متحمل شده بود، و طرفین توافق کردند که بخشی از سود معوقه آن تا زمانی که آلمان متحد نشود، سررسید نمی‌شود. آخرین پرداخت بدهی آلمان در 3 اکتبر 2010 انجام شد. درست همزمان با بیستمین سالگرد اتحاد آلمان.
