تانک گونه‌ای از خودروی رزمی زره‌پوش و معمولاً دارای شنی است که توانایی شلیک گلوله توپ در یک درگیری مستقیم را دارد. از نظر عملیاتی تانک‌ها دارای تحرک بالا و قابلیت‌های هجومی و دفاعی هستند. تانک دارای یک توپ اصلی با کالیبر بزرگ است که معمولاً در یک برجک گردان نصب میشود و به چند سلاح دیگر از جمله مسلسل هم مجهز است. زره تانک از آن در برابر دامنه گسترده‌ای از گلوله‌های و ادوات دشمن محافظت کرده و شنی امکان حرکت آن در سطوح مختلف را فراهم می‌سازند. آشنایی با انواع تانک جنگی می‌تواند نقش این هیولاهای فلزی بزرگ را در پیروزی یا شکست مشخص کند. پیروزی یا شکستی که نتیجه یک جنگ را رقم می‌زند.
آشنایی با انواع تانک جنگی
ساخت اولین تانک به سال ۱۹۱۶ برمیگردد که توسط انگلستان ساخته شد و در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفت. مارک ۱ اولین نوع از یک تانک جنگی بود و انقلابی در نبردها به وجود آورد. این انقلاب در نهایت توانست ضربات خرد کننده ای را به آلمان وارد کند.
بعد از ورود به خدمت مارک یک ، آلمانی ها دست به ساخت تانک مخصوص خودشون زدن و اینجا بود که تانک a7v متولد شد.
این تانک برخلاف رقیب بریتانیایی خود مشکلات فراوانی داشت و محاصره اقتصادی آلمان توسط متفقین اجازه دسترسی آلمان به مواد بیشتر برای تولید این تانک را نداد.
از تانک a10v نمونه تولید شد و فقط یک نمونه از آنها باقی مانده که امروزه در موزه جنگ استرالیا نگهداری میشود.
از مطرح‌ترین تانک های مورد استفاده در جنگ جهانی اول میشود به:
- مارک ۱ (Mark I)
- آ ۷ وی (A7V)
- رنو اف تی (Renault FT)
ولی بعد از جنگ جهانی اول متخصصین آلمانی گردهم آمدند و با فرماندهانی مثل هاینس گودریان به فکر ساخت تانک‌های نوینی افتادند. اما این ایده تا سال ۱۹۳۳ یعنی زمانیکه آدولف هیتلر به مقام صدراعظمی رسید و کشور آلمان را از محدودیت‌های موجود خارج کرد عملی نبود.
ولی بعد از به قدرت رسیدن حزب نازی و برداشته شدن محدودیت‌های ارتش ساخت تانک‌های نوین شروع شد و اولین حاصل کار متخصصین صنایع آلمانی تانکی بود به اسم پانزر ۱.
کمی بعد با شروع جنگ جهانی دوم تولید تانک‌های مختلف در کشورهای درگیر جنگ افزایش پیدا کرد و تانک‌ها به سه دسته سبک (light)، متوسط (medium) و سنگین (Heavy) تقسیم شدند.
یکی از بزرگترین مصرف‌کننده‌های تانک در جنگ جهانی دوم آلمانی‌ها بودند که تانک‌های مختلفی داشتند از جمله پانزر، پانتر و تایگر.
پانزرها که تانک‌های گروه سبک‌ها بودند برای پیشروی سریع استفاده می‌شدند. تانک‌های تایگر از آنها در برابر آتش تانک‌های نسبتاً قوی‌تر پشتیبانی می‌کردند و در آخرین مرحله تانک‌های سنگین یا تایگر وارد می‌شدند تا هر نوع دشمنی را در زمین جنگی شکست دهند.
از افتخارات تانک‌های آلمانی در جنگ می‌توان به تانک سنگین تایگر اشاره کرد. تانکی که بعد از عقب‌نشینی آلمان‌ها در تونس باقی ماند و باعث وحشت سربازان متفقین شد؛ آنها بعد از مقایسه تانک‌هایشان با تایگر همگی معتقد بودن تانک‌های آنها آهن پاره‌ای بیش نیست.
تایگر اما در میدان جنگ هم خطرناک بود. طی گزارش‌های آلمانی‌ها طی یک درگیری بین ۵۰ تانک T-34 شوروی و ۱ تایگر آلمانی، تایگر با شلیک تمام مهمات خودت موفق شد ۲۲ تانک را نابود کند و بعد از برگشت تانک به پایگاه، خدمه آن همگی مدال افتخار دریافت کردند. اما سمت متفقین داستان متفاوت بود. تانک‌های روس‌ها و آمریکایی‌ها تانک‌های قابلی بودن ولی هیچ کدام حریف تایگر نبود.
روس‌ها در اواسط جنگ تانک T-34 را به میدان آوردند و این تانک مخوف برای آلمان‌ها تا ورود به خدمت تانک‌هایی مانند پانزر 4، پانتر و تایگر یک کابوس بود.
و در طرف دیگه آمریکا با تانک های شرمن حضور داشتند. شرمن تانکی نسبتاً ارزان‌قیمت، با امکان تعمیر ساده و مهمتر از همه، قابلیت تولید انبوه بود که به نیروهای متفقین اجازه داد با پیاده‌کردن سریع تعداد انبوهی تانک در میدان نبرد به موفقیت برسند.
از معروفترین تانک‌های جنگ جهانی دوم می‌توان به پنزر (مدل تولیدی ۱ تا ۴)، پانتر، تایگر kv1, T34 و ام ۴ شرمن اشاره کرد.
اما بعد از جنگ جهانی دوم این تقسیمات عوض شد. قدرت های بزرگی مثل شوروی، انگلستان و آمریکا تصمیم گرفتند نسل جدید تانک‌ها به اسم ام بی تی(MBT) را وارد میدان نبرد کنند. این تانک‌ها سرعت تانک‌های سبک، زره تانک‌های سنگین و قدرت آتش تانک‌های متوسط را داشتند.
MBTها که امروزه درحال خدمت هستند به ۳ نسل تقسیم میشند که اگه می‌توان از شاخص‌ترین آنها نام ببریم:
- نسل اول: T55 ،M48 و سنچورین
- نسل دوم: لئوپارد1، M60 و T64
- نسل سوم: لئوپارد2 ، ابرامز ، T90
در نسل اول بهترین تانک T-55 بود. این تانک به چندین کشور دنیا صادر شد و در بسیاری از ارتش های دنیا -برای مثال نیروی زمینی ارتش ایران- هنوز درحال خدمت هستند.
اما با ورود تانک‌های نسل دوم کارایی نسل اول‌ها به پایان رسید. از تانک‌های خوب این نسل باز هم می‌توان به T-64 روس ها اشاره کرد. این تانک کارآیی فوق‌العاده ای داشت و برای اولین بار از توپ بدون خان و بارگذاری خودکاری در آن استفاده شده شده بود.
ولی با ورود نسل سوم به خدمت و پایان عمر شوروی، تانک‌های روسی از دور رقابت کنار گذاشته شدند و آبرامز آمریکایی وارد صحنه نبرد شد؛ این تانک طی جنگ خلیج فارس با قدرت در میدان نبرد حاضر شد و به راحتی پیشرفته‌ترین تانک عراقی‌ها یعنی T-72 روسی را دورتر از برد موثر شلیک آنها مورد هدف قرار داد.
اگر معرفی کوچکی هم روی بقیه تانک‌های نسل سوم داشته باشیم می‌توان به تانک‌های چلنجر، T80، لکرک، تایپ 99 و K2 بلک پنتر اشاره کنیم.
در این مطلب ما به بررسی تانک‌های جنگ جهانی دوم پرداختیم. اما پیچیدگی‌ها و مواردی که به این تانک‌ها مرتبط میشود بسیار بیشتر از این موارد است. برای اینکه تصویری کامل از این موارد داشته باشید، کتاب Tanks of the Second World War را به عنوان مرجع جامع اطلاعات دقیق معرفی می‌کنیم. این کتاب اطلاع زیادی به عنوان مرجع در مورد تانک‌های متفقین و تانک‌های محور مورد استفاده در طول جنگ جهانی دوم ارائه می‌کند که با عکس‌هایی در سراسر آن نشان داده شده است.
این کتاب را می‌توانید با کلیک کردن روی این لینک دریافت کنید. آشنایی با انواع تانک جنگی می‌تواند تصویری درست از برنده یا بازنده جنگ‌ها ارائه کند.
اندرسون، مورخ نظامی، در تانک‌های جنگ جهانی دوم، تمام تانک‌هایی را که شاهد نبردهای مهمی بودند، فهرست می‌کند و وسایل نقلیه مورد استفاده هر کشور درگیر جنگ را پوشش می‌دهد. اندرسون با ارائه موضوع خود به صورت زمانی، توسعه طراحی و فناوری تانک را از جنگ جهانی اول و دوره بین جنگ از طریق تحولات و تغییراتی که در طول جنگ جهانی دوم به وجود آمد دنبال می‌کند.
این بررسی جامع با جزئیات مشخصات فنی و کاربردهای هر وسیله نقلیه در نبرد، گزارش های واقعی شاهدان عینی از تانک ها و خدمه آنها در نبرد را نیز ارائه می‌دهد. این کتاب حاوی عکس‌های دوران جنگ است که بسیاری از آنها قبلاً هرگز منتشر نشده‌اند.
